قانون مالیات مستقیم

قانون مالیات های مستقیم مربوط به بخشی از مالیات ها می‌شود، که مستقیماً از درآمد افراد و ثروت افراد گرفته می شوند.دولت ‌ها در تمام جهان برای اینکه بتوانند از پس مخارج خود بر بیایند، از راه های گوناگونی کسب درآمد می نمایند. در واقع ساکنان هر کشور بخشی از سود اقتصادی خود را به عنوان مالیات به دولت پرداخت می‌نمایند ، چراکه دولت ابزار و امکانات مورد نیاز جهت سوداوری مردم را ایجاد می نماید.
حال هر کشوری بر اساس سیاست های اقتصادی خود، سقفی از درآمد را مشمول معافیت مالیاتی می‌داند و بالاتر از این سقف را مشمول مالیات به حساب می‌آورد. قوانین مالیاتی در کشور ایران به دو دسته قوانین مالیاتی غیر مستقیم و قوانین مالیاتی مستقیم تقسیم می‌شوند.ما در اینجا سعی داریم اطلاعاتی کاربردی و مختصر درباره قانون مالیات های مستقیم، آخرین بخشنامه های مالیاتی، قوانین مالیاتی حسابداری و … که جنبه عمومی تری دارد را شرح دهیم.

ماده 21 قانون مالیاتهای مستقیم

(اصلاحیه 1394/04/31) اموالی که جزء ماترک متوفی باشد و طبق قوانین یا احکام خاص،مالکیت آنها سلب و یا به صورت بلاعوض در اختیار اشخاص موضوع ماده (2) این قانون قرار گیرد،با تایید اشخاص مزبور از شمول مالیات بر ارث خارج و در صورتی که بابت سلب مالکیت عوضی داده شود،ارزش آن عوض یا اموال سلب مالکیت شده هر کدام کمتر باشد،جزء اموال مشمول مالیات بر ارث موضوع ردیف های مربوط در ماده (17) این قانون محسوب و مشمول مالیات خواهد بود.

ماده 24 قانون مالیاتهای مستقیم

(اصلاحیه 1394/04/31) اموال زیر از شمول مالیات این فصل خارج است :
1-وجوه بازنشستگی و وظیفه و پس انداز خدمت و مزایای پایان خدمت ، مطالبات مربوط به خسارت اخراج ، بازخرید خدمت و مرخصی استحقاقی استفاده نشده و بیمه های اجتماعی و نیز وجوه پرداختی توسط موسسات بیمه یا بیمه گزار و یا کارفرما از قبیل انواع بیمه های عمر و زندگی ، خسارت فوت و همچنین دیه و مانند آنها حسب مورد که یکجا و یا به طور مستمر به ورثه ی متوفی پرداخت می گردد.
2-اموال منقول متعلق به مشمولین بند (4) ماده ی 39 قرارداد وین مورخ فروردین 1340 و ماده ی (51) قرارداد وین مورخ اردیبهشت ماه 1342 و بند (4) ماده ی (38) قرارداد وین مورخ اسفند ماه 1353 با رعایت شرایط مقرر در قرارداد مزبور با شرط معامله ی متقابل.
3-اموالی که برای سازمان ها و موسسه های مذکور در ماده ی (2) این قانون مورد وقف یا نذر یا حبس واقع گردد به شرط تایید سازمان ها و موسسه های مذکور.
4-اثاث البیت محل سکونت متوفی

ماده 25قانون مالیاتهای مستقیم

وارث طبقات اول و دوم نسبت به اوموال شهدای انقلاب اسلامی مشمول مالیات بر ارث موضوع این فصل نخواهند بود. احراز شهادت برای استفاده از مقررات این ماده منوط به تایید یکی از نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران و یا بنیاد شهید انقلاب اسلامی حسب مورد می باشد.

ماده 26 قانون مالیاتهای مستقیم

(اصلاحیه 1394/04/31) وراث متوفی (منفردا یا مجتمعا) یا ولی یا امین یا قیم یا نماینده قانونی آنها موظفند به منظور کسر هزینه های کفن و دفن در حدود عرف و عادات و واجبات مالی و عبادی در حدود قواعد شرعی و دیون محقق متوفی از ماترک موضوع ماده (17) این قانون ، ظرف یک سال از تاریخ فوت متوفی اظهارنامه ای حاوی کلیه اقلام ماترک با تعیین ارزش روز زمان فوت و تصریح مطالبات و بدهی ها طبق فرم نمونه مخصوصی که از طرف سازمان امور مالیاتی کشور تهیه می شود به انضمام مدارک زیر به اداره امور مالیاتی صلاحیت دار تسلیم نماید:
1- روز نوشت یا تصویر گواهی شده اسناد مربوط به بدهی ها و مطالبات متوفی.
2-رونوشت یا تصویر گواهی شده کلیه اوراقی که مثبت حق مالکیت متوفی نسبت به اموال و حقوق مالی است.
3- رونوشت یا تصویر گواهی شده آخرین وصیت نامه متوفی اگر وصیت نامه موجود باشد.
4-در صورتی که اظهارنامه از طرف وکیل یا قیم یا ولی داده شود رو نوشت یا تصویر گواهی شده وکالت نامه یا قیم نامه
5-رونوشت یا تصویر گواهی فوت از مراجع ذیربط اداره ی امور مالیاتی مربوط مکلف است اظهارنامه تسلیمی در مهلت مقرر را رسیدگی و به شرح زیر اقدام کند:
الف-در صورتی که ارزش روز کلیه ماترک متوفی کمتر از دیون محقق متوفی،واجبات مالی و عبادی و هزینه کفن و دفن باشد،اموال و دارایی های متوفی مشمول مالیات موضوع ماده (17) این قانون نخواهد شد و مالیاتهای پرداختی موضوع ماده (17) این قانون با ارائه اسناد و مدارک مثبته به پرداخت کننده مسترد خواهد شد.
ب-در صورتی که ارزش روز ماترک بیشتر از دیون محقق متوفی ، واجبات مالی و عبادی و هزینه های کفن و دفن باشد،در این صورت موارد مذبور به ترتیب از ارزش روز اموال و دارایی های موضوع بندهای (1)،(2)،(3)،(4)و (5) ماده (17) این قانون کسر و مازاد ماترک حسب مورد به ماخذ مقرر در ماده مزبور مشمول مالیات خواهد شد و اضافه مالیات های پرداختی موضوع ماده (17) این قانون با ارائه اسناد و مدارک مثبته به پرداخت کننده مسترد خواهد شد. ج-در صورتی که کل ماترک یا بخشی از آن مطابق بندهای (الف) و (ب) مشمول مالیات نباشد ، اداره امور مالیاتی موظف است گواهی لازم مبنی بر بلامانع بودن ثبت یا انتقال یا پرداخت یا تحویل اموال و دارایی غیر مشمول متوفی به وراث را حسب موارد مذکور در ماده (17) این قانون به عنوان مراجع ذی ربط صادر نماید. تبصره 1-در صورتی که بدهی متوفی مستند به مدارک و اسناد مثبته قانونی بوده و اصالت آن مورد تایید اداره امور مالیاتی صلاحیت دار قرار گیرد قابل کسر از ماترک خواهد بود. تبصره 2-آیین نامه اجرائی این ماده در مورد نحوه ی رسیدگی ، ارزیابی اموال و دارایی ها و صدور گواهی توسط وزارت امور اقتصادی و دارایی تهیه می شود و به تصویب هیات وزیران می رسد.

ماده 33 قانون مالیاتهای مستقیم

مامورانی کنسولی ایران در خارج از کشور موظف اند سه ماه از تاریخ اطلاع از وقوع فوت اتباع ایرانی مراتب را ضمن ارسال کلیه ی اطلاعات در مورد ماترک آنان اعم از منقول یا غیر منقول واقع در کشور محل ماموریت خود ، با تعیین مشخصات و ارزش آنها ، از طریق وزارت امور خارجه به وزارت امور اقتصادی و دارایی اعلام نمایند. تبصره-آیین نامه ی اجرایی این ماده ظرف شش ماه از تاریخ تصویب این قانون توسط وزارتخانه های امور اقتصادی و دارایی و امور خارجه تهیه و به تصویب هیات وزیران خواهد رسید.

ماده 34 قانون مالیاتهای مستقیم

(اصلاحیه 1394/04/31) اشخاص زیر مجاز نیستند قبل از اخذ گواهی پرداخت مالیات مربوط موضوع این قانون ، اموال و دارایی های متوفی را به وراث یا موصی له تسلیم کننده و یا به نام آنها ثبت و یا معاملاتی راجع به اموال و دارایی های مزبور انجام دهند:
1- بانک ها و سایر موسسات مالی و اعتباری ، شرکت ها ، موسسات ، نهادهای عمومی غیر دولتی و سایر اشخاص حقوقی دولتی و غیر دولتی که وجوه نقد یا سفته یا جواهر و یا هر نوع مال دیگر از متوفی نزد خود دارند.
2-ادارات ثبت اسناد و املاک موقعی که مال غیر منقول را به اسم وراث یا موصی له ثبت می نمایند.
3-دفاتر اسناد رسمی موقعی که می خواهند تقسیم نامه یا هر نوع معامله وراث راجع به اموال و دارایی های متوفی را ثبت نمایند.
4-شرکت هایی که متوفی در آنها مالک سهام یا سهم الشرکه می باشد.
5-شرکت های کارگزاری ، صندوق های سرمایه گذاری و سایر نهادهای مالی
6-صندوق های دادگستری و صندوق های ادارات ثبت اسناد و املاگ کشور اشخاص مذکور در بندهای یاد شده (به استثنای اشخاص موضوع بندهای (2) و (6) و اشخاص موضوع بندهای (1) و (2) ماده (2) این قانون ) در صورت تخلف علاوه بر اینکه تا معادل ارزش مال مشمول وراث نسبت به پرداخت مالیات و جرائم متعلق مسئولیت تضامنی دارند ، مشمول جریمه ای به میزان دو برابر مالیات متعلق نیز خواهند بود.در مورد بانک ها ، شرکت ها و موسسات دولتی ، متخلف و شرکا و معاونان وی در تخلف نیز مسئولیت تضامنی خواهند داشت. محاکم دادگستری ، ادارات اجرائی احکام دادگستری ، ادارات ثبت اسناد و املاک کشور ، سازمان اوقاف و امور خیریه و اداره سرپرستی صغار و محجورین ، صندوق های دادگستری ، صندوق های ادارات ثبت اسناد و املاگ کشور و اشخاص موضوع بندهای (1) و (2) ماده (2) این قانون در صورتی که در حیطه وظایف قانونی خود حکمی را در خصوص اموال و دارایی های متوفی صادر و اجراء نمایند ، موظفند رونوشت یا تصویر آن حکم را ظرف مدت مهلت ده روز حسب مورد پس از صدور یا اجراء به سازمان امور مالیاتی کشور ارسال کنند. کارکنان مقصر کلیه اشخاص حقوقی مذکور ، در صورت عدم ارسال حکم یا عدم اخذ مفاصای مالیاتی ، علاوه بر مجازات مربوط به تخلفات اداری و قانونی دستگاه مربوط به خود ، مکلف به پرداخت جزای نقدی معادل دو برابر خسارت وارده به دولت با اقامه دعوی از طرف سازمان امور مالیاتی کشور به موجب حکم مراجع قضائی ذی ربط خواهند بود.این حکم در مورد شرکا و معاونان متخلفان مذکوری نیز مجری است. تبصره 1-سازمان امور مالیاتی کشور می تواند اشخاصی را که اموال موضوع بند (1) ماده (17) این قانون را نزد خود دارند مکلف نماید قبل از پرداخت یا تحویل اموال مزبور به وراث ، مالیات متعلق را کسر و تا آخر ماه بعد از پرداخت به حساب سازمان امور مالیاتی کشور واریز و مابقی آن را به وراث یا ذی نفعان دیگر پرداخت نمایند در این صورت اشخاص مذکور مکلفند مشخصات وراث یا ذی نفعان دیگر و مبالغ پرداختی را ظرف مدت مذکور به سازمان امور مالیاتی کشور اعلام کنند. تبصره 2-آیین نامه اجرائی این ماده به پیشنهاد وزارت امور امور اقتصادی و دارایی ظرف مدت شش ماه پس از تصویب هیات وزیران خواهد رسید.

ماده 38 قانون مالیاتهای مستقیم

(اصلاحیه 1394/04/31) اموالی به موجب نذر یا وصیت حسب مورد به وراث منتقل می شود به نرخ مذکور در ماده (17) این قانون و در صورتی که به غیر وراث به استثنای اشخاص مذکور در بند (3) ماده (24) این قانون ، منتقل شود مشمول مالیات بر درآمد اتفاقی خواهد بود. در مواردی که منافع مالی مورد نذر یا وصیت باشد و همچنین منافع مالی که آن مال مورد وقف و حبس است ، اشخاص منتفع از منافع به استثنای اشخاص مذکور در بند (3) ماده (24) این قانون نسبت به منافع هر سال مشمول مالیات بر درآمد خواهند بود. تبصره-مال مورد و صیت وقتی مشمول مالیات خواهد بود که وصیت با فوت موصی قطعی شده باشد.

ماده 39قانون مالیاتهای مستقیم

(اصلاحیه 1394/04/31) در مورد وقف ، متولی و در مورد حبس و نذر ، حبس و نذر کننده و در مورد وصیت ، وصی مکلف اند حداکثر ظرف مدت سه ماه از تاریخ وقوع عقد یا فوت موصی ، حسب مورد ، اظهارنامه ای روی نمونه ای که از طرف سازمان امور مالیاتی کشور تهیه می شود حاوی مشخصات و ارزش مال مورد وقف یا حبس و یا نذر یا وصیت به انضمام اسناد مربوطه به اداره ی امور مالیاتی صلاحیت دار تسلیم و رسید دریافت دارند ، مالیات متعلق را حداکثر ظرف سه ماه از تاریخ انقضای مهلت تسلیم اظهارنامه پرداخت کنند. تبصره-در مواردی که موضوع وقف یا حبس یا نذر یا وصیت از مصادیق بند (3) ماده ی (24) این قانون و یا مشمول مقررات فصل مالیات بر درآمد اتفاقی باشد واقف یا متولی ، یا حبس و نذر کننده یا وصی حسب مورد مکلفند مشخصات اموال مورد وقف یا حبس یا نذر یا وصیت و مشخصات ذینفع را روی نمونه ای که از طرف سازمان امور مالیاتی کشور تهیه می شود درج و حداکثر ظرف مدت سه ماه از تاریخ وقوع عقد یا فوت موصی به اداره ی امور مالیاتی صلاحیت دار تسلیم کننده و رسید دریافت دارند.